– Dişlerin dizilim bozukluğu olduğu durumlarda ağız hijyenini sağlamak çok zordur. Çapraşıklık olan bölgelerde birikintilerin temizlenememesi nedeniyle ciddi diş eti problemleri ve diş çürükleri meydana gelebilir. Ortodontik tedavi sayesinde dişler düzgün bir sıralamada yer alır ve hijyen koşulları oluştuğundan belirtilen sorunlar çözümlenmiş olur.

– Kapanış ilişkisi bozukluklarında ve dişlerin çapraşıklıklarında, çiğneme fonksiyonu verimli bir şekilde gerçekleşmez. Bozukluklar çeşitli eklem problemlerinin yanı sıra sindirim sorunlarına da neden olur.

– Gülümseme tasarımında, çok basit ortodontik işlemlerle estetik olarak olağanüstü güzel değişimler elde edilebilmektedir.

– Protezle düzeltilebilecek çoğu çapraşıklık vakası için, kişinin kendi diş dokusundan hiç bir kayıp olmadan ve herhangi bir aşındırma işlemi yapılmadan estetiği elde etmenin en ideal yolu ortodontik tedavidir.

Diş kaybı olmuş ve bölgenin uzun süre boş kaldığı durumlarda, komşu dişlerin boşluğa doğru eğilerek devrilmesi veya ilerlemesi nedeniyle protetik tedavi (protez) kaçınılmaz hale gelir. Bu durumda ortodontik yaklaşımla dişler olması gerektiği konuma getirilerek, tedavinin estetik bir protetik yaklaşımla sonuçlanması sağlanmış olur.

Dişler üzerine çeşitli ortodontik aygıtlarla kuvvet uygulanır. Kuvvetin uygulandığı yönde bir hareket oluşur. Bu hareket, dişin içinde bulunduğu kemik dokunun yıkıma uğrayarak boşluk oluşturduğu yöne doğru olur. Aynı anda kuvvetin tersi yönde, dişin kemikte bıraktığı boşlukta kemik yapımı meydana gelir. Böylece diş yer değiştirmiş olur.

Çocuklarda süt dişlerinin konumlarının düzgün olmaması konusunda endişelenmeye gerek yoktur. Çocuk büyüdükçe bu dişler aralanmaya başlar. Çünkü süt dişleri, yerini daha iri olan sürekli dişe bırakacaktır ve bu boşluklar doğal olarak yeni gelen dişlerin büyük olmasından dolayı kapanacaktır. Daimi dişler 6-7 yaşlarında sürmeye (çıkmaya) başlar. Süt dişlerinin, yerlerini tamamen sürekli dişlere terketmeleri 10-12 yaşını bulur. Sürekli dişler gelene kadar, süt dişleri mümkün olduğunca ağızda tutulmalıdır. Çekilmek zorunda kalınırsa yerlerini muhafaza etmek için mutlaka yer tutucular yapılması gerekir. Bu dönemde yapılan düzenli diş hekimi ziyaretleri sayesinde erken müdahale ile tedavinin doğru zamanı kaçırılmamış olur.

Çocuklarda meydana gelebilecek iskeletsel kapanış bozuklukları erken yaşlarda müdahale edildiğinde başarılı sonuçlar verir. Bu tedavide zamanlama çok önemlidir. 7-10 yaş arasında mutlaka ilk ortodontik muayene yapılmalıdır. Çapraşıklık problemlerinde ise zaman kaygısı yoktur, her zaman yapılabilir. Bu durumun tespitinde periyodik diş hekimi kontrollerinin önemi büyüktür.

Günümüzde estetik bir gülümsemeye sahip olmanın önemi oldukça artmıştır. Çapraşık ve düzgün olmayan görünümlü dişler, etkili konuşmayı engellediği gibi özgüveni de baskılar. Gelişen teknoloji sayesinde yetişkinlerde ortodontik tedavi mümkündür. Bazı vakalarda, tedavi süresi çocukluk dönemine kıyasla daha uzun olabilir. Ancak erişkinlerde ortodonti tedavisi, son yılların en önemli yeniliklerinden biri olan beyaz renkli braketler sayesinde (çoğu zaman tedavi süresi uzun olmasına rağmen) oldukça popüler bir tedavi yöntemi haline gelmiştir. Ayrıca dişlerin iç yüzeylerine de tel takılabilmekte (lingual ortodonti), ya da takıp çıkarılan şeffaf apareylerle de tel görüntüsü olmadan dişleri düzelebilmektedir.Koruyucu diş hekimliği açısından ortodontik tedavinin sunduğu sağlık avantajları oldukça fazladır.

Erişkinlerde ortodontik tedavi, çoğu zaman ağızda çekim boşlukları varsa ve ihmal edilmesi sonucu bu boşluklar zamanla düzensizleşip dişlerin kaymasına neden olmuşsa; protez veya implant tedavisi öncesinde başvurulan destekleyici bir tedavidir.

Ağız Solunumu: Çeşitli iltihabi veya anatomik solunum sistemi problemleri nedeniyle, gelişim dönemindeki çocuklar ağız solunumu yapmaya başlayabilirler. Nefes almak güçleştikçe; çocuk, hava geçişini çoğaltabilmek için alt çenesini açık bir biçimde öne doğru getirmeye başlar, dil alt çenenin üzerine konumlanır, alt çenenin konumu burada yerleşir. Üst damak kavsi dil ile desteklenemediği için de darlaşma gözlenir. Bu, dişlerin normal gelişmesini engeller. Zamanla, çocuğun arka dişleri kapandığında, ön dişleri kapanamaz duruma gelir (açık kapanış).

Parmak Emme: Yeni doğmuş bütün bebeklerde emme dürtüsü oldukça güçlüdür. Emme ihtiyacı tatmin olmamış bebekler bu ihtiyacı karşılamak için parmak emmeye başlarlar. Her bebekte karşılaşılabilecek bir durum olup, normal şartlarda bebek bu alışkanlığını (üstüne gidilmediği takdirde) kendiliğinden ve zamanla bırakır. Erken dönemde müdahale edilmesine gerek yoktur. Müdahale edilmesi gereken yaş çocuğa göre değişiklik gösterebilir. Ortalama 3.5 – 4 yaşa kadar bu durum devam ettiyse artık müdahale edilmesi gerekir. Aksi takdirde parmağın etki ettiği ve kuvvet uyguladığı dişlerde konum bozuklukları meydana gelecektir.

Yalancı Emzik: Yalancı emzik 1.5-2 yaşlarına kadar normal bir alışkanlıktır. Çoğunlukla parmak emme alışkanlığının unutturulması için de tercih edilen bir yoldur. Fakat 1.5-2 yaşından sonra bırakılması gerekir, aksi takdirde dokuları etkileyerek dişlerin ve dokuların konum bozukluğuna neden olur.

Süt Dişlerinin Erken Kaybı: Süt dişleri, yerine sürekli diş gelinceye kadar ağızda tutulmalıdır. Aşırı çürük nedeniyle çekilmesi gerekirse, çekildikten sonra yerinin muhafaza edilmesi için mutlaka yer tutucular yapılmalıdır. Aksi takdirde diş çekildikten sonra, komşu dişler bu boşluğa doğru hareket etmeye başlar ve buraya gelecek sürekli dişe yer kalmaz. Sonuç olarak dişlerin çapraşık olarak konumlanmasına neden olur.

Diş Eti Problemlerine Bağlı Düzensizlikler: Periodontal problemlerin ileri aşamalarında özellikle ön bölgedeki dişler aralanarak yelpaze şeklinde dudak yönünde açılmaya başlar. Periodental tedaviler yapıldıktan sonra ortodontik tedavi ile dişlerin konumlarının düzeltilmesi mümkündür.

Diş Eksiklikleri Nedeni İle Meydana Gelen Bozukluklar: Çeşitli sebeplerle, diş çekildikten sonra yerine diş yapılmadığı takdirde komşu dişler bu boşluğa doğru eğilmeye veya hareket etmeye başlar. Böylece dişlerin dizilimi bozulur. Protez yapılması gerektiğinde, düzgün sonuç alınması imkansızdır. Böyle bir durumda ortodonti kaçınılmaz çözümdür.

Genetik Nedenler: Bazı iskeletsel kapanış bozukluklarının nedeni genetik faktörlerdir. Üst çenenin alt çeneye göre aşırı gelişmesi veya alt çenenin üst çeneye göre aşırı gelişmesi problemleri de genetik nedenlerle olabilir.

Ağız temizliğini doğru ve düzgün bir şekilde yapmak ortodontik tedavinin ilk esasıdır. Tedavi sırasında ağızda teller gibi tutucu unsurlar olduğu için, yiyecekler daha kolay ağızda kalacaktır. Bunların uygun fırçalarla temizlenmesi ve dişlerin çürük oluşum riskine maruz bırakılmaması gerekir.

Ortodontik braketler dişlerin yüzeyine zarar vermeyecek şekilde yapıştırılır. Çıkarılması esnasında da herhangi bir zarar olmaması için özel yapıştırıcılarla yapıştırılır. Bu yapıştırıcılar özellikle koparma ve dişlerin birbiri üzerinde yaptığı makaslama hareketine karşı dirençsizdir. Bu yüzden tedavi süresince ön dişlerle direkt koparma hareketi yapılarak yemek yenmemelidir. Çatalın ezemeyeceği sertlikteki herşey mümkün olduğunca küçük parçalara bölerek tüketilmelidir. Kuruyemişler, asitli yiyecek içecekler, yapışkan gıdalar (karamel, lokum, sakız) tedavi süresi boyunca tüketilmemelidir.

Ortodontik tedavi süresi boyunca dişlerin periodontal (diş eti) sağlığı açısından rutin kontroller yapılması gerekmektedir. Ortodontik tedavi hastanın doktoru ile işbirliğini gerektiren bir tedavidir. Aygıt veya ağız içi elastik kullanımı gerektiği durumlarda doktorun belirttiği şekilde ve sürede bu tedaviye yardımcı ögelerin kullanılması gerekmektedir.